Władysław Jenkner

Z Historia Wisły

Aktualna wersja

Władysław Jenkner ( ur. 20 listopada 1887 roku w Chyrowie koło Sambora (obecnie na Ukrainie), zm. 16 września 1955 we Wrocławiu ) - lider drużyny „Czerwonych”, nazywanej także „klubem Jenknera”. Syn Wiktora i brat Gustawa.

Uczeń I Szkoły Realnej w Krakowie. W roku 1902 uczęszczał do klasy IIIa. Jego kolegą ze szkolnej ławki był wówczas Ignacy Rosenstock, późniejszy sędzia piłkarski, jeden z założycieli PZPN.

Książeczka wojskowa

Dokumenty, zdjęcia i pamiątki Władysława Jenknera

Zobacz dokumenty, zdjęcia i pamiątki Władysława Jenknera ze zbiorów państwa Krzysztofa i Anety Tyl (Dwór Feillów)

Kariera zawodowa i wojskowa

Władysław Jenkner urodził się w Chyrowie, miasteczku niedaleko Sambora i Lwowa. Był wyznania ewangelickiego. Jego ojciec Wiktor był przedsiębiorcą budowlanym i Władysław zdobył wykształcenie predysponujące go do współudziału w rodzinnym biznesie. Po skończeniu szkoły realnej i zdaniu egzaminu dojrzałości ukończył Politechnikę Wiedeńską i jako inżynier budownictwa specjalizował się w konstrukcji obiektów przemysłowych, kolejowych, lotniczych oraz mostów.

Władysław Jenkner był również wojskowym – do armii (austriackiej) po raz pierwszy trafił w 1907 roku i przez rok odbywał służbę jako szeregowy. W czasie I Wojny Światowej walczył w szeregach artylerii górskiej, jego regiment brał udział w działaniach na froncie bałkańskim, a z zachowanych dokumentów wynika, że Jenkner w 1917 roku miał stopień porucznika. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do oddziału Wojska Polskiego stacjonującego w Wieliczce. Został zdemobilizowany w styczniu 1919 roku, okoliczności sprawiły jednak, że szybko powrócił do czynnej służby. Jenkner brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako kapitan i dowódca 2 kompanii I pułku czołgów. Odznaczył się w walkach o Grodno (lipiec 1920) i Mińsk Mazowiecki (sierpień 1920), został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Po wygranej wojnie Jenkner wrócił do wykonywania swojego zawodu i odpowiadał za budowę wielu obiektów na Kresach Wschodnich. W latach 30-tych mieszkał i pracował w Rzeszowie, gdzie zajmował się pracami budowlanymi na rzecz Państwowych Zakładów Lotniczych . Tam zastała go II Wojna Światowa – 31 sierpnia 1939 roku zgłosił się do Komendy Uzupełnień. Przed zajęciem miasta przez Niemców unieruchomił maszyny będące w dyspozycji zakładów lotniczych zasypując ich tryby piaskiem, dzięki czemu okupant – przynajmniej przez jakiś czas – nie mógł z nich korzystać. W czasie wojny zajmował się między innymi odbudową dworca kolejowego we Lwowie – w swojej firmie zatrudniał na fałszywych papierach wielu ukrywających się przed Niemcami uciekinierów.

Po 1945 roku Jenkner został pozbawiony majątku i nowe życie rozpoczął – jak wielu kresowiaków – we Wrocławiu. Tam jego odtworzona firma zajmowała się również odbudową dworca. Jednak wraz z umocnieniem systemu komunistycznego zaczęły się prześladowania prywatnych przedsiębiorców i Jenkner ponownie stracił cały dorobek.

Władysław Jenkner zmarł na raka płuc w latach 50-tych. Spoczywa na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu (pole 65A, grób 155A, rząd 9 od Alei Głównej).

Karta powołania 1913

Mianowanie na porucznika, 1916 rok

Książeczka wojskowa i Krzyż Walecznych

Znak Pancerny

Przygoda z piłką nożną

Niewiele wiadomo o przygodzie Władysława Jenknera z piłką nożną. Jego rola w historii wiślackiego i polskiego futbolu – choć dziś trochę zapomniana – była jednak niebagatelna. Jenkner był jednym z pionierów piłkarstwa na ziemiach polskich. Jego drużyna znana była pod nazwą „klubu Jenknera” tudzież „Czerwonych” i istniała w Krakowie w latach 1906-1907. Nie wiadomo, kiedy dokładnie ten klub został powołany do życia, brał jednak udział w zorganizowanym przez Tadeusza Konczyńskiego Turnieju Jesiennym we wrześniu/październiku 1906 roku. Mało tego – Czerwoni zajęli jedno z czołowych miejsc (dokładne wyniki turnieju nie są pewne). Zgodnie z rodzinnymi wspomnieniami założycielem i patronem Czerwonych był Wiktor Jenkner, ojciec Władysława. W 1907 roku doszło do fuzji klubu Jenknera z Wisłą Kraków – prawdopodobnie o zakończeniu samodzielnego bytu Czerwonych decydowało rozpoczęcie w tym samym roku służby wojskowej przez Władysława. W klubie Jenknera karierę zaczynało kilku wybitnych piłkarzy i późniejszych zasłużonych działaczy, by wymienić choćby Wilhelma Cepurskiego i Jana Weyssenhoffa.

Klub Jenknera zapisał się w historii w jeszcze jeden, niezwykle ważny i symboliczny sposób. To właśnie od tej drużyny wywodzą się współczesne barwy Wisły Kraków. Przed fuzją Wisła grała w niebieskich strojach a jej symbolem była czarna kula przecięta niebieską wstęgą. Przy okazji fuzji ustalono, że Wisła da swoją nazwę, przyjmie zaś barwy Jenknera. Ten zaś klub grał w czerwonych koszulach z dwiema niebieskimi gwiazdami na piersiach. Stroje te zostały zamówione w Berlinie, w wytwórni artykułów sportowych (można przypuszczać, że od strony finansowej było to możliwe dzięki wsparciu Wiktora Jenknera) i stały się podstawowym ekwipunkiem Wisły. Trzy lata później dwie niebieskie gwiazdy zastąpiono jedną białą dla podkreślenia patriotycznego nastawienia klubu.

Taternictwo

Władysław Jenkner interesował się również taternictwem, które na przełomie XIX i XX wieku przeżywało rozkwit. Brał udział w wyprawach górskich, z których jedna zakończyła się tragicznie. Na początku września 1909 roku Władysław ze swoim bratem Gustawem i dwoma innymi studentami wspinał się w okolicach przełęczy Krzyżne - cała czwórka dla bezpieczeństwa była powiązana ze sobą liną. Jeden z taterników poślizgnął się na mokrej skale Buczynowej Turni i pociągnął za sobą towarzyszy wyprawy. Lina zerwała się i trzej taternicy - w tym obaj bracie Jenknerowie - runęli w przepaść. Ryszard Maluszka zginął na miejscu, Władysław i Gustaw odnieśli poważne obrażenia. Po dłuższym czasie dotarła do nich wyprawa ratunkowa i zniosła rannych do Zakopanego. Według relacji prasowych na tym etapie nie było pewne, że ranni przeżyją. Ostatecznie bracia Jenknerowie zostali odratowani, choć Gustaw do końca życia miał problemy z kolanem po doznanym wtedy złamaniu nogi.

Miejsce wypadku w Tatrach

Władysław Jenkner w czasie rekonwalescencji w szpitalu

Dworek w Woli Zręczyckiej

Władysław Jenkner zaprojektował i wybudował rodzinny Dworek w Woli Zręczyckiej (poprzedni budynek spłonął). Dzieje Dworku były bardzo skomplikowane i odzwierciedlają losy Rzeczpospolitej w XX wieku. W czasie II Wojny Światowej swoje schronienie i bazę zaopatrzeniową mieli tutaj partyzanci AK. Po wojnie majątek został rodzinie odebrany przez komunistów, po jakimś czasie stał się ośrodkiem wypoczynkowo-szkoleniowym Politechniki Krakowskiej. Prawnuk Władysława Jenknera odzyskał ten dworek kilka lat temu, po długich bojach sądowych. Spadkobiercy Jenknera musieli udowodnić, że... wywłaszczenie przez władze komunistyczne było bezprawne. To się udało i obecnie w dworku prowadzone jest rodzinne muzeum.

Więcej informacji: Dwór Feillów

Wnętrze dworku. Na ścianie między innymi portret Władysława i jego żony Malwiny

Źródła

Koleje życia Władysława Jenknera i jego rolę w historii Wisły i polskiej piłki nożnej udało się przedstawić dzięki potomkom, którzy pamięć o Jenknerze zachowali w formie ustnych przekazów, ale także dzięki temu, że przez kilkadziesiąt lat skrzętnie przechowywali kolekcję zdjęć i dokumentów.

Zbiory te zostały opisane w Gazecie Kolekcjonera:

Zakazana Kolekcja – pamiątki pancerniaka z 1920 roku

oraz udostępnione zostały na stronie państwa Anety i Krzysztofa Tyl:

tuskulum-riannon.blogspot.com

„Dokumenty stanowiły zakazaną w czasach komunistycznego reżimu pamiątkę po polskim oficerze, który brał czynny udział w wojnie z bolszewikami. Trzeba dodać, że była to pamiątka bardzo niepoprawna politycznie.”

Nieszczęśliwa wyprawa w Tatry została opisana w Nowościach Ilustrowanych nr 38 z 1909 roku.

Wiślackie klasy

• Wiślackie klany
• Wiktor Jenkner - działacz Czerwonych Kraków
• Władysław Jenkner - piłkarz, lider Czerwonych Kraków, syn Wiktora
• Gustaw Jenkner - piłkarz, syn Wiktora

Requiescat in pace

Grób Władysława Jenknera na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.