Władysław Jenkner
Z Historia Wisły
(Nowa strona: Władysław Jenkner – urodzony 20 listopada 1887 roku w Chyrowie koło Sambora (obecnie na Ukrainie), lider drużyny „Czerwonych”, nazywanej także „klubem Jenknera”. ==Karie...) |
|||
(Nie pokazano 19 wersji pośrednich.) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
- | Władysław Jenkner | + | '''Władysław Jenkner''' ( ur. 20 listopada 1887 roku w Chyrowie koło Sambora (obecnie na Ukrainie), zm. 16 września 1955 we Wrocławiu ) - lider drużyny „Czerwonych”, nazywanej także „klubem Jenknera”. Syn [[Wiktor Jenkner|Wiktora]] i brat [[Gustaw Jenkner|Gustawa]]. |
+ | |||
+ | Uczeń I Szkoły Realnej w Krakowie. W roku 1902 uczęszczał do klasy IIIa. Jego kolegą ze szkolnej ławki był wówczas Ignacy Rosenstock, późniejszy sędzia piłkarski, jeden z założycieli PZPN. | ||
+ | |||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner - portret.jpg|right|200px|Portret]] | ||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner5.jpg|thumb|right|200px]] | ||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner3.jpg|thumb|right|200px]] | ||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner2.jpg|thumb|right|200px]] | ||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner.jpg|thumb|right|200px]] | ||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner6.jpg|thumb|right|200px]] | ||
+ | [[Grafika:Władysław Jenkner książeczka wojskowa.jpg|thumb|right|200px|Książeczka wojskowa]] | ||
+ | |||
+ | ==Dokumenty, zdjęcia i pamiątki Władysława Jenknera== | ||
+ | '''[[Dokumenty Władysława Jenknera|Zobacz dokumenty, zdjęcia i pamiątki Władysława Jenknera ze zbiorów państwa Krzysztofa i Anety Tyl (Dwór Feillów)]]''' | ||
==Kariera zawodowa i wojskowa== | ==Kariera zawodowa i wojskowa== | ||
Linia 11: | Linia 24: | ||
Po 1945 roku Jenkner został pozbawiony majątku i nowe życie rozpoczął – jak wielu kresowiaków – we Wrocławiu. Tam jego odtworzona firma zajmowała się również odbudową dworca. Jednak wraz z umocnieniem systemu komunistycznego zaczęły się prześladowania prywatnych przedsiębiorców i Jenkner ponownie stracił cały dorobek. | Po 1945 roku Jenkner został pozbawiony majątku i nowe życie rozpoczął – jak wielu kresowiaków – we Wrocławiu. Tam jego odtworzona firma zajmowała się również odbudową dworca. Jednak wraz z umocnieniem systemu komunistycznego zaczęły się prześladowania prywatnych przedsiębiorców i Jenkner ponownie stracił cały dorobek. | ||
- | Władysław Jenkner zmarł na raka płuc w latach | + | Władysław Jenkner zmarł na raka płuc w latach 50-tych. Spoczywa na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu (pole 65A, grób 155A, rząd 9 od Alei Głównej). |
+ | <gallery> | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - karta powołania 1913.jpg|Karta powołania 1913 | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - porucznik 1916.jpg|Mianowanie na porucznika, 1916 rok | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - książeczka wojskowa i Krzyż Walecznych.jpg|Książeczka wojskowa i Krzyż Walecznych | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - Znak Pancerny i papierośnica.jpg|Znak Pancerny | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
==Przygoda z piłką nożną== | ==Przygoda z piłką nożną== | ||
- | Niewiele wiadomo o przygodzie Władysława Jenknera z piłką nożną. Jego rola w historii wiślackiego i polskiego futbolu – choć dziś trochę zapomniana – była jednak niebagatelna. Jenkner był jednym z pionierów piłkarstwa na ziemiach polskich. Jego drużyna znana była pod nazwą „klubu Jenknera” tudzież „Czerwonych” i istniała w Krakowie w latach 1906-1907. Nie wiadomo, kiedy dokładnie ten klub został powołany do życia, brał jednak udział w zorganizowanym przez Tadeusza Konczyńskiego Turnieju Jesiennym we wrześniu/październiku 1906 roku. Mało tego – Czerwoni zajęli jedno z czołowych miejsc (dokładne wyniki turnieju nie są pewne). Zgodnie z rodzinnymi wspomnieniami założycielem i patronem Czerwonych był Wiktor Jenkner, ojciec Władysława. W 1907 roku doszło do fuzji klubu Jenknera z Wisłą Kraków – prawdopodobnie o zakończeniu samodzielnego bytu Czerwonych decydowało rozpoczęcie w tym samym roku służby wojskowej przez Władysława. W klubie Jenknera karierę zaczynało kilku wybitnych piłkarzy i późniejszych zasłużonych działaczy, by wymienić choćby Wilhelma Cepurskiego i Jana | + | Niewiele wiadomo o przygodzie Władysława Jenknera z piłką nożną. Jego rola w historii wiślackiego i polskiego futbolu – choć dziś trochę zapomniana – była jednak niebagatelna. Jenkner był jednym z pionierów piłkarstwa na ziemiach polskich. Jego drużyna znana była pod nazwą „klubu Jenknera” tudzież „Czerwonych” i istniała w Krakowie w latach 1906-1907. Nie wiadomo, kiedy dokładnie ten klub został powołany do życia, brał jednak udział w zorganizowanym przez Tadeusza Konczyńskiego [[Turniej Jesienny|Turnieju Jesiennym]] we wrześniu/październiku 1906 roku. Mało tego – Czerwoni zajęli jedno z czołowych miejsc (dokładne wyniki turnieju nie są pewne). Zgodnie z rodzinnymi wspomnieniami założycielem i patronem Czerwonych był [[Wiktor Jenkner]], ojciec Władysława. W [[Sezon 1907 (piłka nożna)|1907 roku]] doszło do fuzji klubu Jenknera z Wisłą Kraków – prawdopodobnie o zakończeniu samodzielnego bytu Czerwonych decydowało rozpoczęcie w tym samym roku służby wojskowej przez Władysława. W klubie Jenknera karierę zaczynało kilku wybitnych piłkarzy i późniejszych zasłużonych działaczy, by wymienić choćby [[Wilhelm Cepurski|Wilhelma Cepurskiego]] i [[Jan Weyssenhoff|Jana Weyssenhoffa]]. |
+ | |||
+ | Klub Jenknera zapisał się w historii w jeszcze jeden, niezwykle ważny i symboliczny sposób. To właśnie od tej drużyny wywodzą się współczesne [[Barwy|barwy]] Wisły Kraków. Przed fuzją Wisła grała w niebieskich strojach a jej symbolem była czarna kula przecięta niebieską wstęgą. Przy okazji fuzji ustalono, że Wisła da swoją nazwę, przyjmie zaś barwy Jenknera. Ten zaś klub grał w czerwonych koszulach z dwiema niebieskimi gwiazdami na piersiach. Stroje te zostały zamówione w Berlinie, w wytwórni artykułów sportowych (można przypuszczać, że od strony finansowej było to możliwe dzięki wsparciu [[Wiktor Jenkner|Wiktora Jenknera]]) i stały się podstawowym ekwipunkiem Wisły. Trzy lata później dwie niebieskie gwiazdy zastąpiono [[Biała Gwiazda|jedną białą]] dla podkreślenia patriotycznego nastawienia klubu. | ||
+ | |||
+ | ==Taternictwo== | ||
+ | Władysław Jenkner interesował się również taternictwem, które na przełomie XIX i XX wieku przeżywało rozkwit. Brał udział w wyprawach górskich, z których jedna zakończyła się tragicznie. Na początku września 1909 roku Władysław ze swoim bratem Gustawem i dwoma innymi studentami wspinał się w okolicach przełęczy Krzyżne - cała czwórka dla bezpieczeństwa była powiązana ze sobą liną. Jeden z taterników poślizgnął się na mokrej skale Buczynowej Turni i pociągnął za sobą towarzyszy wyprawy. Lina zerwała się i trzej taternicy - w tym obaj bracie Jenknerowie - runęli w przepaść. Ryszard Maluszka zginął na miejscu, Władysław i Gustaw odnieśli poważne obrażenia. Po dłuższym czasie dotarła do nich wyprawa ratunkowa i zniosła rannych do Zakopanego. Według relacji prasowych na tym etapie nie było pewne, że ranni przeżyją. Ostatecznie bracia Jenknerowie zostali odratowani, choć Gustaw do końca życia miał problemy z kolanem po doznanym wtedy złamaniu nogi. | ||
+ | |||
+ | <gallery> | ||
+ | Grafika:Nowości Illustrowane 1909-09-18c.JPG|Miejsce wypadku w Tatrach | ||
+ | Grafika:Nowości Illustrowane 1909-09-18.JPG|Władysław Jenkner w czasie rekonwalescencji w szpitalu | ||
+ | </gallery> | ||
+ | |||
+ | ==Dworek w Woli Zręczyckiej== | ||
+ | Władysław Jenkner zaprojektował i wybudował rodzinny Dworek w Woli Zręczyckiej (poprzedni budynek spłonął). Dzieje Dworku były bardzo skomplikowane i odzwierciedlają losy Rzeczpospolitej w XX wieku. W czasie II Wojny Światowej swoje schronienie i bazę zaopatrzeniową mieli tutaj partyzanci AK. Po wojnie majątek został rodzinie odebrany przez komunistów, po jakimś czasie stał się ośrodkiem wypoczynkowo-szkoleniowym Politechniki Krakowskiej. Prawnuk Władysława Jenknera odzyskał ten dworek kilka lat temu, po długich bojach sądowych. Spadkobiercy Jenknera musieli udowodnić, że... wywłaszczenie przez władze komunistyczne było bezprawne. To się udało i obecnie w dworku prowadzone jest rodzinne muzeum. | ||
+ | |||
+ | Więcej informacji: [http://dwor-feillow.blogspot.com/ Dwór Feillów] | ||
+ | |||
+ | <gallery> | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - dworek2.jpg | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - dworek.jpg | ||
+ | Grafika:Władysław Jenkner - wnętrze dworku.jpg|Wnętrze dworku. Na ścianie między innymi portret Władysława i jego żony Malwiny | ||
+ | </gallery> | ||
- | |||
==Źródła== | ==Źródła== | ||
- | Koleje życia Władysława Jenknera i jego rolę w historii Wisły i polskiej piłki nożnej udało się | + | Koleje życia Władysława Jenknera i jego rolę w historii Wisły i polskiej piłki nożnej udało się przedstawić dzięki potomkom, którzy pamięć o Jenknerze zachowali w formie ustnych przekazów, ale także dzięki temu, że przez kilkadziesiąt lat skrzętnie przechowywali kolekcję zdjęć i dokumentów. |
Zbiory te zostały opisane w Gazecie Kolekcjonera: | Zbiory te zostały opisane w Gazecie Kolekcjonera: | ||
[http://gazeta-kolekcjonera.myvimu.com/zakazana-kolekcja-pamiatki-pancerniaka-z-1920-roku/ Zakazana Kolekcja – pamiątki pancerniaka z 1920 roku] | [http://gazeta-kolekcjonera.myvimu.com/zakazana-kolekcja-pamiatki-pancerniaka-z-1920-roku/ Zakazana Kolekcja – pamiątki pancerniaka z 1920 roku] | ||
+ | |||
+ | oraz udostępnione zostały na stronie państwa Anety i Krzysztofa Tyl: | ||
+ | |||
+ | [http://tuskulum-riannon.blogspot.com/2010/10/chopaki-przystojniaki-i-i-ich-wielki.html tuskulum-riannon.blogspot.com] | ||
''„Dokumenty stanowiły zakazaną w czasach komunistycznego reżimu pamiątkę po polskim oficerze, który brał czynny udział w wojnie z bolszewikami. Trzeba dodać, że była to pamiątka bardzo niepoprawna politycznie.” | ''„Dokumenty stanowiły zakazaną w czasach komunistycznego reżimu pamiątkę po polskim oficerze, który brał czynny udział w wojnie z bolszewikami. Trzeba dodać, że była to pamiątka bardzo niepoprawna politycznie.” | ||
+ | |||
+ | Nieszczęśliwa wyprawa w Tatry została opisana w Nowościach Ilustrowanych nr 38 z 1909 roku. | ||
+ | |||
+ | ==Wiślackie klasy== | ||
+ | *[[Wiślackie klany]] | ||
+ | *[[Wiktor Jenkner]] - działacz Czerwonych Kraków | ||
+ | *[[Władysław Jenkner]] - piłkarz, lider Czerwonych Kraków, syn Wiktora | ||
+ | *[[Gustaw Jenkner]] - piłkarz, syn Wiktora | ||
+ | |||
+ | ==Requiescat in pace== | ||
+ | Grób Władysława Jenknera na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Grafika:Nekropolie Władysław Jenkner 1.jpg | ||
+ | Grafika:Nekropolie Władysław Jenkner 3.jpg | ||
+ | Grafika:Nekropolie Władysław Jenkner 6.jpg | ||
+ | </gallery> | ||
+ | <gallery> | ||
+ | Grafika:Nekropolie Władysław Jenkner 2.jpg | ||
+ | Grafika:Nekropolie Władysław Jenkner 4.jpg | ||
+ | Grafika:Nekropolie Władysław Jenkner 5.jpg | ||
+ | </gallery> | ||
+ | [[Kategoria: Zawodnicy (piłka nożna)|Jenkner Władysław]] | ||
+ | [[Kategoria: Działacze Czerwonych Kraków]] |
Aktualna wersja
Władysław Jenkner ( ur. 20 listopada 1887 roku w Chyrowie koło Sambora (obecnie na Ukrainie), zm. 16 września 1955 we Wrocławiu ) - lider drużyny „Czerwonych”, nazywanej także „klubem Jenknera”. Syn Wiktora i brat Gustawa.
Uczeń I Szkoły Realnej w Krakowie. W roku 1902 uczęszczał do klasy IIIa. Jego kolegą ze szkolnej ławki był wówczas Ignacy Rosenstock, późniejszy sędzia piłkarski, jeden z założycieli PZPN.
Spis treści |
Dokumenty, zdjęcia i pamiątki Władysława Jenknera
Kariera zawodowa i wojskowa
Władysław Jenkner urodził się w Chyrowie, miasteczku niedaleko Sambora i Lwowa. Był wyznania ewangelickiego. Jego ojciec Wiktor był przedsiębiorcą budowlanym i Władysław zdobył wykształcenie predysponujące go do współudziału w rodzinnym biznesie. Po skończeniu szkoły realnej i zdaniu egzaminu dojrzałości ukończył Politechnikę Wiedeńską i jako inżynier budownictwa specjalizował się w konstrukcji obiektów przemysłowych, kolejowych, lotniczych oraz mostów.
Władysław Jenkner był również wojskowym – do armii (austriackiej) po raz pierwszy trafił w 1907 roku i przez rok odbywał służbę jako szeregowy. W czasie I Wojny Światowej walczył w szeregach artylerii górskiej, jego regiment brał udział w działaniach na froncie bałkańskim, a z zachowanych dokumentów wynika, że Jenkner w 1917 roku miał stopień porucznika. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do oddziału Wojska Polskiego stacjonującego w Wieliczce. Został zdemobilizowany w styczniu 1919 roku, okoliczności sprawiły jednak, że szybko powrócił do czynnej służby. Jenkner brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako kapitan i dowódca 2 kompanii I pułku czołgów. Odznaczył się w walkach o Grodno (lipiec 1920) i Mińsk Mazowiecki (sierpień 1920), został odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po wygranej wojnie Jenkner wrócił do wykonywania swojego zawodu i odpowiadał za budowę wielu obiektów na Kresach Wschodnich. W latach 30-tych mieszkał i pracował w Rzeszowie, gdzie zajmował się pracami budowlanymi na rzecz Państwowych Zakładów Lotniczych . Tam zastała go II Wojna Światowa – 31 sierpnia 1939 roku zgłosił się do Komendy Uzupełnień. Przed zajęciem miasta przez Niemców unieruchomił maszyny będące w dyspozycji zakładów lotniczych zasypując ich tryby piaskiem, dzięki czemu okupant – przynajmniej przez jakiś czas – nie mógł z nich korzystać. W czasie wojny zajmował się między innymi odbudową dworca kolejowego we Lwowie – w swojej firmie zatrudniał na fałszywych papierach wielu ukrywających się przed Niemcami uciekinierów.
Po 1945 roku Jenkner został pozbawiony majątku i nowe życie rozpoczął – jak wielu kresowiaków – we Wrocławiu. Tam jego odtworzona firma zajmowała się również odbudową dworca. Jednak wraz z umocnieniem systemu komunistycznego zaczęły się prześladowania prywatnych przedsiębiorców i Jenkner ponownie stracił cały dorobek.
Władysław Jenkner zmarł na raka płuc w latach 50-tych. Spoczywa na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu (pole 65A, grób 155A, rząd 9 od Alei Głównej).
Przygoda z piłką nożną
Niewiele wiadomo o przygodzie Władysława Jenknera z piłką nożną. Jego rola w historii wiślackiego i polskiego futbolu – choć dziś trochę zapomniana – była jednak niebagatelna. Jenkner był jednym z pionierów piłkarstwa na ziemiach polskich. Jego drużyna znana była pod nazwą „klubu Jenknera” tudzież „Czerwonych” i istniała w Krakowie w latach 1906-1907. Nie wiadomo, kiedy dokładnie ten klub został powołany do życia, brał jednak udział w zorganizowanym przez Tadeusza Konczyńskiego Turnieju Jesiennym we wrześniu/październiku 1906 roku. Mało tego – Czerwoni zajęli jedno z czołowych miejsc (dokładne wyniki turnieju nie są pewne). Zgodnie z rodzinnymi wspomnieniami założycielem i patronem Czerwonych był Wiktor Jenkner, ojciec Władysława. W 1907 roku doszło do fuzji klubu Jenknera z Wisłą Kraków – prawdopodobnie o zakończeniu samodzielnego bytu Czerwonych decydowało rozpoczęcie w tym samym roku służby wojskowej przez Władysława. W klubie Jenknera karierę zaczynało kilku wybitnych piłkarzy i późniejszych zasłużonych działaczy, by wymienić choćby Wilhelma Cepurskiego i Jana Weyssenhoffa.
Klub Jenknera zapisał się w historii w jeszcze jeden, niezwykle ważny i symboliczny sposób. To właśnie od tej drużyny wywodzą się współczesne barwy Wisły Kraków. Przed fuzją Wisła grała w niebieskich strojach a jej symbolem była czarna kula przecięta niebieską wstęgą. Przy okazji fuzji ustalono, że Wisła da swoją nazwę, przyjmie zaś barwy Jenknera. Ten zaś klub grał w czerwonych koszulach z dwiema niebieskimi gwiazdami na piersiach. Stroje te zostały zamówione w Berlinie, w wytwórni artykułów sportowych (można przypuszczać, że od strony finansowej było to możliwe dzięki wsparciu Wiktora Jenknera) i stały się podstawowym ekwipunkiem Wisły. Trzy lata później dwie niebieskie gwiazdy zastąpiono jedną białą dla podkreślenia patriotycznego nastawienia klubu.
Taternictwo
Władysław Jenkner interesował się również taternictwem, które na przełomie XIX i XX wieku przeżywało rozkwit. Brał udział w wyprawach górskich, z których jedna zakończyła się tragicznie. Na początku września 1909 roku Władysław ze swoim bratem Gustawem i dwoma innymi studentami wspinał się w okolicach przełęczy Krzyżne - cała czwórka dla bezpieczeństwa była powiązana ze sobą liną. Jeden z taterników poślizgnął się na mokrej skale Buczynowej Turni i pociągnął za sobą towarzyszy wyprawy. Lina zerwała się i trzej taternicy - w tym obaj bracie Jenknerowie - runęli w przepaść. Ryszard Maluszka zginął na miejscu, Władysław i Gustaw odnieśli poważne obrażenia. Po dłuższym czasie dotarła do nich wyprawa ratunkowa i zniosła rannych do Zakopanego. Według relacji prasowych na tym etapie nie było pewne, że ranni przeżyją. Ostatecznie bracia Jenknerowie zostali odratowani, choć Gustaw do końca życia miał problemy z kolanem po doznanym wtedy złamaniu nogi.
Dworek w Woli Zręczyckiej
Władysław Jenkner zaprojektował i wybudował rodzinny Dworek w Woli Zręczyckiej (poprzedni budynek spłonął). Dzieje Dworku były bardzo skomplikowane i odzwierciedlają losy Rzeczpospolitej w XX wieku. W czasie II Wojny Światowej swoje schronienie i bazę zaopatrzeniową mieli tutaj partyzanci AK. Po wojnie majątek został rodzinie odebrany przez komunistów, po jakimś czasie stał się ośrodkiem wypoczynkowo-szkoleniowym Politechniki Krakowskiej. Prawnuk Władysława Jenknera odzyskał ten dworek kilka lat temu, po długich bojach sądowych. Spadkobiercy Jenknera musieli udowodnić, że... wywłaszczenie przez władze komunistyczne było bezprawne. To się udało i obecnie w dworku prowadzone jest rodzinne muzeum.
Więcej informacji: Dwór Feillów
Źródła
Koleje życia Władysława Jenknera i jego rolę w historii Wisły i polskiej piłki nożnej udało się przedstawić dzięki potomkom, którzy pamięć o Jenknerze zachowali w formie ustnych przekazów, ale także dzięki temu, że przez kilkadziesiąt lat skrzętnie przechowywali kolekcję zdjęć i dokumentów.
Zbiory te zostały opisane w Gazecie Kolekcjonera:
Zakazana Kolekcja – pamiątki pancerniaka z 1920 roku
oraz udostępnione zostały na stronie państwa Anety i Krzysztofa Tyl:
„Dokumenty stanowiły zakazaną w czasach komunistycznego reżimu pamiątkę po polskim oficerze, który brał czynny udział w wojnie z bolszewikami. Trzeba dodać, że była to pamiątka bardzo niepoprawna politycznie.”
Nieszczęśliwa wyprawa w Tatry została opisana w Nowościach Ilustrowanych nr 38 z 1909 roku.
Wiślackie klasy
- Wiślackie klany
- Wiktor Jenkner - działacz Czerwonych Kraków
- Władysław Jenkner - piłkarz, lider Czerwonych Kraków, syn Wiktora
- Gustaw Jenkner - piłkarz, syn Wiktora
Requiescat in pace
Grób Władysława Jenknera na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.