Stroje sportowe (piłka nożna)
Z Historia Wisły
Spis treści |
Pierwsze stroje
Ubiór piłkarski każdej drużyny na świecie jest unikalny i wyjątkowy. Odzwierciedla bowiem barwy, które dla kibiców, działaczy, a często także piłkarzy są traktowane niemal na równi z czymś świętym. Nie inaczej było w Krakowie w pierwszych latach istnienia Wisły.
Kolory, a także emblemat oraz symbolika zostały „uchwalone” już na wiosnę 1906 roku, kiedy to powstała drużyna II Szkoły Realnej (więcej tutaj). Przyjęto za dominującą barwę niebieską. Cały strój wykończony został czarnymi mankietami oraz kołnierzem w takim samym kolorze. Całość zamykało logo. Była to czarna piłka przecięta pasem w kolorze koszulki. Pas ów symbolizować miał rzekę Wisłę. Z tego okresu (przed turniejem jesiennym 1906 r.) nie ma żadnego zdjęcia Wisły, toteż strój przedstawiony na rys. 1 jest jedynie próbą rekonstrukcji. Naoczny świadek oraz uczestnik zebrania założycielskiego, Roman Wilczyński, tak oto w swych wspomnieniach pisze: "Uchwaliliśmy więc kolor naszych koszulek w kolorze błękitnym z emblematem na lewej piersi przepołowioną piłkę w kolorze czarnym w poziomie przyczym kołnierz i manszety wraz spodenkami miały być również koloru czarnego". Niezliczona ilość publikacji, idąc śladem wspomnień J. Lustgartena, podaje, że błękitne koszulki Wiślacy otrzymali dopiero od dr Tadeusza Konczyńskiego podczas jesiennego turnieju piłkarskiego na Błoniach. Sytuację wyjaśnia ponownie Wilczyński: "Od uchwały przybrania kolorów była jeszcze bardzo daleka droga. Co prawda to piłkę można było wypożyczyć z Parku dr. Jordana, ale koszulki trzeba było dać i każdy z graczy musiał ją sobie kupić na własność. Na koszulki, które podjęła się uszyć matka jednego z naszych kolegów trzeba było jednak poczekać, ale w piłkę grać trzeba było zacząć natychmiast".
Lustgarten z kolei twierdzi, że ostatni z umundurowanych przez T. Kończyńskiego zespołów, drużyna Szkolnikowskiego, wybrał "barwy jasnobłękitne z kółkiem półczarnym półbłękitnym na lewej piersi" dopiero podczas jesiennego turnieju. Czym się sugerował Lustgarten pisząc te słowa (oprócz własnej pamięci)? Jak się wydaje zdjęciem drużyn Wisły i Cracovii z tego właśnie okresu. Przyjmując, że zdjęcie to rzeczywiście przedstawia drużynę Wisły (co wcale nie jest takie pewne) widzimy na nim dwa rodzaje koszul piłkarzy Wisły: jedne z dwukolorową kulą, czy piłą na lewej piersi; drugie bez kuli na piersi, ale z biegnącą na ukos dwukolorową wstęgą. Zaznaczmy od razu, że zdjęcie jest czarno-białe i jedynie po odcieniach szarości możemy się domyślać koloru na koszulach. Do tego sama barwa koszul jest u niektórych graczy bledsza. Co sugeruje wyraźnie, że nie był to komplet strojów szytych z tego samego materiału i przez jedną firmę. Stąd najbardziej prawdopodobna jest wersja, że rzeczywiście koszule te szyła jedna z wiślackich matek. Zdjęcie można zobaczyć tutaj. Skąd w takim razie wzięły się różnice z planowanymi barwami, a tymi widocznymi na zdjęciu?. Odpowiedź wydaje się prosta: plany zmieniła osoba szyjąca stroje młodych Wiślaków. Dlatego zabrakło np. tych czarnych mankietów i kołnierza. Zamieszanie jeśli chodzi o wygląd i barwy tych pierwszych wiślackich strojów trwało całe lata i np z okazji jubileuszu w 1931 r. twierdzono, że koszulki te były błękitne "z czarnymi mankietami u rękawów i czarną kulą na piersi, przeciętą niebieską wstęgą, symbolizującą piłkę nożną i przecinającą ją niebieską wstęgę Wisły".
Niewykluczone, że faktycznie Wiślacy otrzymali od Konczyńskiego nowy komplet strojów i wybrali ten najbardziej zbliżony do już używanego. Stąd taka różnica w ich opisie po latach. Jak by nie było stroje w takiej formie przetrwały jedynie rok. Już w 1907, po połączeniu z drużyną Jenknera, Wisła przejęła barwę koszul "Czerwonych" z niebieską (czy dwiema niebieskimi) gwiazdami na piersi. Po kilku następnych latach, zawodnicy występowali już...
...z Białą Gwiazdą na piersi
Rok 1907 przyniósł wielkie zmiany w ubiorze Naszych piłkarzy. "Rozwiązuje się drużyna 'Czerwonych' i zasila swemi graczami szeregi 'Wisły'. Jest to raczej fuzja obu klubów, przyczem 'Wisła' przejmuje barwy klubowe Czerwonych, t.j. koszulki czerwone początkowo z niebieską, a później z białą gwiazdą, a 'Czerwoni' zmieniają nazwę klubu na 'Wisła'. Biała Gwiazda - symbol, który z Wisła kojarzy się aż do dziś, pojawił się na czerwonych koszulkach i pozostał tam niemal przez sto lat. Na pytanie skąd się tam wziął najlepiej odpowie ktoś kto uczestniczył w połączeniu Wisły i klubu Jankera. "Powiem panu coś, co może nie jest jeszcze ogólnie znane. Coś z pierwszych dni istnienia Wisły. O tem, jak powstała. Otóż wiadomo, że powstała w roku 1906 z połączenia klubów studenckich "Wisła" I "Jenker". Ja byłem wówczas w "Jenkerze". Napisałem do Steigla (wytwórnia artykułów sportowych) w Berlinie, aby nam przysłał jakieś garnitury. Nadeszły koszulki czerwone z gwiazdą niebieską. W czasie fuzji stanęło na tem, że Wisła dała nazwę nowemu klubowi, a my daliśmy barwy koszulek. Tak więc powstały dzisiejsze barwy. Gwiazdę niebieską zmieniono w latach późniejszych na białą." - mówił Profesor Jan Weyssenhoff. Reasumując, czerwone koszulki z dwiema niebieskimi gwiazdami na piersiach "miała na składzie" duża firma w Berlinie (Steigel), zajmująca się sprzedażą artykułów sportowych. Kiedy otrzymała od krakowskich studentów zamówienie na komplet strojów sportowych, wysłała im "za zaliczeniem" czerwone koszulki z dwiema niebieskimi gwiazdami na piersiach. Po pewnym czasie niebieskie gwiazdy zastąpiono jedną białą. Kiedy dokładnie to się stało, nie wiadomo. Jeszcze w 1910 roku na koszulkach widniały dwie gwiazdy co można zaobserwować na tym zdjęciu. Biała Gwiazda też liczyła początkowo różną ilość ramion. Dopiero gdzieś tak około 1913 ustabilizowała się ostatecznie do 5 ramion. Koszulki zmieniły się bardzo. Prócz wspomnianego już koloru, oraz gwiazdy zyskały biały kołnierz, a czarne wstawki ustąpiły białym, co można zaobserwować na rys. 2. Ubiór ten towarzyszył Wiśle aż do wybuchu II Wojny Światowej.
Nie oznacza to, że stroje były takie przez szereg lat aż do 1939 roku. Wiślacy bowiem w kilku meczach (Polonia Warszawa - Wisła Kraków 2:4, Polonia Warszawa - Wisła Kraków 1:3, Wisła Kraków - Pogoń Lwów 2:3) występowała w koszulka w czerwono-niebieskie poziome pasy. W latach 20 natomiast okazyjnie w meczach towarzyskich do czerwonych koszulek dodawano czerwone spodenki. Inaczej rzecz się miała w czasie okupacji hitlerowskiej. Wiślacy grali w jednolitych czerwonych koszulkach. Z wielu przyczyn nie znalazła się na nich gwiazda.
Mimo kilku okazyjnych zmian w ubiorze, "główne" pozostały czerwone koszulki z białą gwiazdą, oraz białe spodenki (Rys. 2). Wiślacy rozegrali w nich szereg wspaniałych spotkań. Pokonali m. in. 1.FC Katowice 2:0 w emocjonującym meczu który miał przesądzić o pierwszym w historii ligowym mistrzostwie Polski, czy też w 1936 roku angielską Chelsea Londyn 1:0, na 30-lecie istnienia klubu.
Ubierały je największe Wiślackie legendy, wliczając w to Henryka Reymana, Mieczysława Balcera, Wilhelma Cepurskiego, a także wielcy polscy patrioci m.in. Franciszek Brożek, oraz Antoni Łyko. Takie przykłady można by mnożyć, ponieważ historia ludzi którzy nosili Białą gwiazdę na piersi jest obszerna i równie pasjonująca co historia Naszego klubu.
Ubiór na przestrzeni lat:
Pół wieku zmian
Lata powojenne, to rozwój technologii odzieżowej. W momencie, w którym stroje klubowe zaczęły dostarczać firmy takie jak Adidas, Nike, czy Umbro nic już nie wyglądało tak jak dawniej. Zmieniły się materiały, wzory i kroje każdej części piłkarskiego ubioru. Co za tym idzie zmieniła się też kolorystyka koszulek Wisły. Oczywiście kolor czerwony pozostał dominującym kolorem, ale pojawiły się przeróżne kolorystyczne wstawki. W Pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych np. czerwone koszulki przecinał gruby niebieski pas, który rozpoczynał się z lewej strony na ramieniu zawodnika, a kończył z prawej na dolnej krawędzi (Rys. 3). Podobnie rzecz się miała gdy sponsorem Wisły została wspomniana już firma Adidas. Czerwone koszulki przecinały na jednym ramieniu trzy grube, białe paski. Paski które są, przecież znakiem rozpoznawczym tejże firmy. Wymogiem stało się posiadanie przez każdy klub drugiego kompletu strojów, potem natomiast także trzeciego. Nie jeden już raz zdarzyło się, że Wisła przed własną publicznością grała w barwie innej niż czerwona. Już w 1967 roku zwrócił na to uwagę Wilczyński: "Może w początkach sportu kolor koszulek grał pewną rolę jako kolor rozpoznawczy, dziś ileż to meczy drużyna grająca na własnym boisku musi przywdziewać inne w kolorach koszulki zgodnie z przepisami".
Gwiazda znika z koszulek
Od sezonu 1999/2000, na koszulce widniało logo Wisła Kraków SSA, które zastąpiło Białą Gwiazdę. Mimo iż kibicom się to nie podobało to decyzja była niepodważalna. Kiedy sekcje piłkarską TS Wisła przejęła Tele-fonika, została utworzona spółka, logo najpierw zmieniło się, a następnie zastąpiło gwiazdę. trwało to około pięciu lat. Od 2005 roku, kibice znów mogli się radować widokiem pięcioramiennej gwiazdki na lewej piersi zawodników. Symbol powrócił jednak tylko na dwa lata. Był to celowy zabieg, bowiem w 2006 roku, Wisła obchodziła swój jubileusz stu lat istnienia. Na mecz jubileuszowy do Krakowa przyjechała słynna Sevilla. Wiślacy w tym jednym meczu wystąpili w specjalnie zaprojektowanych koszulka retro. Do sklepów trafiło jedynie tysiąc sztuk takich koszulek. Każda jest ponumerowana, jej cena to 99zł w momencie kiedy wchodziła do sprzedaży (rys. 4).
Przed sezonem 2007/2008, na nowych koszulkach dostarczonych przez firmę Umbro, znalazło się już logo Wisła Kraków SA (rys. 5 i 6).
| 
| 
|
| Rys. 4. Koszulka w stylu retro na Mecz stulecia z Sevillą. | Rys. 5. Prezentacja trzech kompletów strojów na sezon 2008/2009 | Rys. 6. Logo SA na koszulce Wisły |
Źródło
"Wspomnienia Wilczyńskiego" - Roman Wilczyński
"30-lecie Towarzystwa Sportowego 'Wisła' w Krakowie" - Praca zbiorowa
"Kopiec Wspomnień" - Józef Lustgarten
wikipedia
